ابوا, وبلاگ

تاریخچه ساز ابوا

نام ابوا برگرفته از واژه فرانسوی “Hautboys” به معنی چوب بلند است. ابوا از خانواده سازهای بادی چوبی دوزبانه است. از هم خانواده های ابوامی توان به ابوادامور و گرانگله اشاره کرد . از نظر ظاهری، ساز ابوادارای یک لوله مخروطی شکل است که بر روی آن کلیدهایی تعبیه شده است

سر ساز، قمیش دوزبانه ای قرار گرفته  و انتهای ساز نیز حالت شیپوری دارد تا صدا رسایی بیشتری داشته باشد.

ابوا نقش مهمی در ارکستر دارد زیرا یک ساز ملودیک است و به دلیل اینکه صدای بسیار رسایی و تمامی نوازندگان ارکستر صدای آن را در زمان هایی که دیگر سازها در حال کوک کردن هستند یا هیاهوی ارکستر زیاد است می شوند، به همین دلیل کوک ابتدایی ارکستر را تعیین می کند.

ابوا سازی است که در نوع خود تاریخچه ای بسیار طولانی دارد. برخی می گویند سازی شبیه ابوا نخستین بار در سال ۲۸۰۰ قبل از میلاد در یک مراسم شاهانه استفاده شده است و به گفته برخی دیگر این ساز توسط چوپان ها و شکارچیان نواخته می شده است. این ساز در دهه ۱۷۰۰ میلادی به ارکستر راه یافت و استفاده از آن به سرعت در اروپا گسترش پیدا کرد. برخی معتقدند انواع اوليه ابوا در آسیا، يونان و روم یافت شده است. از اولین سازهای کشف شده می توان به سورنا اشاره کرد. ریشه این ساز به سرزمین ایران و خاورمیانه باز می گردد. سورنا از قدیمی ترین سازهای دو زبانه نیز به شمار می آید. این ساز بعد از جنگ های صلیبی به هند رفت و استفاده از آن به صورت گسترده ای رواج یافت.

ابوا امروزی

سورنا از چوب درخت خرما و شاخ بوفالو ساخته می شد و دارای چهار الی پنج سوراخ در جلو و یک سوراخ و ساز بود. صدای این ساز بسیار بلند بود و در فضای باز و در جشن ها نواخته می شد. سورنا متشکل از یک لوله مخروطی چوبی است که بر روی سر ساز فلزی دیسک مانند و روی آن قمیش قرار میگیرد . جنس قمیش این ساز از نی است که صدای ساز به واسطه آن تولید می شود.

ابوای قرن هجدهم

در اواسط قرن هفدهم، پاریس، پایتخت فرانسه، مهد سازهای بادی شد و بیشترین فعالیت ها در دربار لویی چهاردهم صورت می گرفت سازهای ترومپت، شاوم و ساکباتها مهمترین سازها برای اجرا در فضاهای باز بودند و در مقابل، سازهای زهی با همراهی ملایم سازهای دیگر موسیقی داخل دربار را اجرا می کردند.

سورنا

در این میان ساز شاوم ملودی ها را می نواخت. تاکید بر دکلمه حتی در موسیقی سازی سبب شده بود که از شاوم به دلیل رنگ آواز گونه اش بیشتر استفاده شود. در ابتدای قرن هفدهم، شاوم اصلی ترین ساز بادی چوبی دوزبانه محسوب می شد اما به دلیل تیزی و بلند بودن صدایش، دیگر مناسب قطعات دوره باروک نبود، و همین امر سبب شد تا در بین سال های ۱۶۲۰ تا ۱۶۶۰ میلادی تغییراتی روی آن اعمال شود و پس از سال ۱۴۶۰ میلادی شاوم به عنوان أبوا شناخته شود.

از همین رو می توان گفت که آبوای امروزی تکامل یافته ساز شاوم می باشد، اما به طور کلی تاریخ به وجود آمدن آن تا حدودی مبهم است. برخی از مفسران به به ژوزف مارکس بر این عقیده اند که ابوا توسعه یافته شاوم نیست، بلکه توسط جین هوتتر به صورت خاص اختراع شد. هوتتر عضو یکی از مراکز ساخت سازهای بادی بود و این ساز را به منظور ایجاد صدای زیباتر و احساسی تر ساخت تا تاثیر بیشتری روی شنونده بگذارد.

دیگران و به طور خاص بروس هاینز بر این عقیده اند که آبوا بین سال های ۱۶۵۷ تا ۱۶۶۴ میلادی به صورت موقتی مورد استفاده قرار می گرفته است و سپس بین سال های ۱۶۷۰ تا ۱۷۰۰ میلادی، این ساز بسیار مورد توجه و رشد قرار گرفت تا اندازه ای که در بسیاری از قطعات و اپراها استفاده می شد. یکی از قطعاتی که می توان مثال زد قطعه آریان اثر رابرت کامبرت است که در سال ۱۶۵۹ میلادی نوشته شده است . كامبرت با اجرای یکی از پروژه های خود به همراه جان کران و نیکولاس استاگینس ابوایست های معروف فرانسوی در انگلستان، به روند محبوب شدن ابوا کمک کرد.

استفاده منظم از ابوا در سال ۱۶۸۱ میلادی توسط هنری پرسله در کارهای خود و انتشار کتابی در سال ۱۶۹۵ میلادی در لندن با عنوان همراه با نشاط” که گفته می شود اولین کتاب آموزشی ابوا بوده است . در آلمان هم ابوا به سرعت محبوبیت زیادی پیدا کرد، و در سال ۱۶۹۴ میلادی اجازه داده شد تا در شهر نورنبرگ آبوا ساخته شود . در سال ۱۷۰۰ میلادی ابوا شكل ثابتی پیدا کرد، که قرن های بعدی هم به همان شکل ساخته می شد. ابتدا سه کلید و شش سوراخ برای انگشت گذاری روی ابوا تعبیه و ساختمان خود ساز به سه قسمت تقسیم شد که آن سه قسمت مانند ابوای امروزی روی هم سوار می شدند. در قرن هجدهم میلادی ابوا تنها با دو کلید ساخته می شد.

در قرن نوزدهم ابوا دچار تغییرات زیادی شد که البته بیشتر این تغییرات روی مکانیسم ساز صورت گرفت. این تغییرات نه تنها بر روی تکنیک و نوازندگی تاثیر داشت بلکه روی کیفیت صدای ساز، تمبر، قدرت صدای ساز، راحت تر نواختن نت ها در تغییر رجیسترها نیز تاثیر گذار بود. ابوای قرن نوزدهم به سازی خاص تبدیل شده بود زیرا دشواری نواختن این ساز به دلیل دو زبانه بودن قمیش و بردباری نوازنده برای ایجاد صدای خوب و دل نواز سبب شده بود تا تنها قشر خاصی به نواختن این ساز روی بیاورند. در اواسط قرن نوزدهم، به دلیل تغییرات در زبانه، ابوا صدای لطیف تر و نرم تری پیدا کرد. برای امروزی هم به همان صورت ابوای قرن نوزدهم است، با این تغییر که کلیدهای بیشتری برای نت های زینت و راحتی در نوازندگی اضافه شده است

دیدگاهتان را بنویسید